Scholing voor leraren
Beoordelen van onderwijsbekwaamheid Bij het beoordelen van docenten zijn twee kwesties doorslaggevend: validiteit en feedback. Validiteit verwijst in de eerste plaats naar de inhoud en de betekenis van de beoordeling en in de tweede plaats naar de deugdelijkheid van de gevolgde procedure. Betrouwbare gegevensverzameling en –verwerking in de zin van navolgbaarheid en controleerbaarheid vormt een noodzakelijke, maar niet een voldoende voorwaarde voor validiteit. Pas als het functioneren van leraren wordt getoetst aan goed onderbouwde en geconcretiseerde opleidingsdoelen, krijgt het zin om te werken aan betrouwbaarheid. Deugdelijke beoordelingscriteria voor onderwijsbekwaamheid zijn: Onderbouwd Wanneer men eisen stelt aan de beroepsuitoefening van leraren, moet bij voorkeur empirisch aangetoond, maar op zijn minst theoretisch plausibel gemaakt zijn dat vervulling van deze eisen wijst op effectief functioneren. De ultieme maatstaf voor effectief functioneren is dat het handelen van leraren leerlingen stimuleert tot leren. Daarom moet de beste beschikbare kennis over de samenhangen tussen het onderwijzen door leraren en het leren door leerlingen ten grondslag liggen aan de beoordeling van onderwijsbekwaamheid. Concreet Opleidingsdoelen en bekwaamheidseisen maakt men concreet door een inhouds- en een gedragsaspect met elkaar te verbinden. Anders gezegd: men beschrijft welke kennis en vaardigheden de leraar minimaal in waarneembaar handelen moet kunnen omzetten om de lerenden tot leren te brengen. Gefaseerd Willen mensen goed kunnen leren en werken, dan moet de afstand tussen beginsituatie en einddoel overzienbaar en overbrugbaar blijven. Vooral dan zullen zij gemotiveerd zijn en blijven om zich in te zetten. Wenselijkheid en haalbaarheid mogen dus niet te ver uit elkaar liggen. In de lerarenopleiding is dit te bereiken door opleidingsdoelen zodanig te ordenen dat sprake is van een geleidelijk opklimmende moeilijkheidsgraad. In mijn boek Voor de klas heb ik Fasedoelen voor de lerarenopleiding opgesteld die aan de bovenstaande drie kwaliteitseisen voldoen. Voor leraren en opleiders heeft het grote voordelen, wanneer zij werken met onderbouwde, concrete en gefaseerde doelen. Dan is namelijk duidelijk waarnaar zij gezamenlijk streven en is er een leidraad waarmee beide partijen het leren in het beroep kunnen volgen en gaandeweg bijsturen. Voor de klas bevat ook concrete handreikingen om begeleiding en beoordeling op elkaar af te stemmen. Lees verder over de rol van feedback hierbij.